Omdat wij veel vragen krijgen van onze lezers schrijft healthblogger Annemiek maandelijks een gastartikel over gezond eten en leven.
door Annemiek van der Krogt
Bij ongezonde voedingsmiddelen denk je niet meteen aan tomaten. Toch komt ook af en toe de vraag op of tomaten wel zo gezond zijn. We zochten het voor je uit.
Tomaten behoren tot de nachtschadeplanten en deze hebben een slechte naam. Dat komt doordat er mensen zijn die gevoelig reageren op deze planten. Voor hen geldt dat ze alle planten van de nachtschadefamilie, waaronder ook pepers en paprika, beter kunnen laten staan.
Als je gevoelig bent voor nachtschadeplanten, reageer je op de alkaloïden in deze gewassen. Het klopt dat deze stoffen je stofwisselingsorganen kunnen belasten en zelfs giftig kunnen zijn. Dan moet je er echter extreem veel van binnenkrijgen of tomaten op een ongebruikelijke manier eten. Tomatenbladeren en onrijpe vruchten bevatten bijvoorbeeld veel alkaloïden, dus die kun je beter niet binnenkrijgen.
“Rode, rijpe tomaten staan bol van gezonde stoffen zoals lycopeen”
Rode, rijpe tomaten daarentegen staan bol van de gezonde stoffen. Zo bevatten de vruchten een bijzonder gezonde en krachtige stof, lycopeen. Deze heeft verschillende voordelen voor onze gezondheid. We zetten er een aantal voor je op een rij:
1. Beschermt je brein
Lycopeen is een krachtige antioxidant die je brein kan beschermen tegen leeftijdsgebonden achteruitgang. Dat blijkt uit onderzoek onder ouderen. Zo gingen onderzoekers bij 70-jarigen na wat het effect was van lycopeen op hun cognitieve prestaties. Het bleek dat de achteruitgang van het brein trager verliep bij mensen die veel lycopeen binnenkregen.
2. Beschermt de cellen
Als antioxidant helpt lycopeen mee om de gezondheid van onze cellen te beschermen. Antioxidanten vangen schadelijke vrije radicalen af die gezonde cellen kunnen beschadigen. Lycopeen werkt hierin samen met een andere antioxidant in tomaten, bétacaroteen.
3. Kan behulpzaam zijn bij metabool syndroom
Metabool syndroom bestaat uit een combinatie van symptomen die op termijn tot gezondheidsproblemen kunnen leiden. Denk bij deze symptomen aan overgewicht, een hoge bloeddruk, een hoog cholesterol en een hoge bloedsuikerspiegel.
De stof lycopeen heeft een gunstig effect op metabool syndroom. Dat blijkt bijvoorbeeld uit een studie onder 15 mensen met diverse kenmerken van dit voorstadium van diabetes.
In een kleine studie dronken de deelnemers gedurende twee maanden iedere dag een glas tomatensap. Hun cholesterol bleek daarna duidelijk verbeterd en ook hun insulinegevoeligheid verbeterde.
4. Gunstig voor het hart
We zagen al dat lycopeen een positief effect kan hebben op ons cholesterolgehalte. Onderzoek toont aan dat de stof ook andere bloedvetten kan helpen verminderen. Hierbij zagen de onderzoekers het meeste effect als de tomaten samen werden gegeten met olijfolie. Lycopeen wordt namelijk beter opgenomen in combinatie met vet. Maak dus deze lekkere gehaktballetjes in tomatensaus en voeg als het even kan de olijfolie als laatste toe. Olijfolie kan namelijk niet goed tegen verhitting.
Welke gezonde stoffen bevatten tomaten nog meer?
Tomaten bevatten naast lycopeen ook vitamine C. Deze vitamine is gevoelig voor verhitting, dus je kunt het beste een tomatensalade (of deze caprese) eten om van het effect van deze vitamine te profiteren. Ook vind je in tomaten behoorlijk wat B-vitamines. Van deze vitamines is vitamine B6 het beste in tomaten vertegenwoordigd.
Hoe zit het dan met auto-immuunziekten en nachtschadeplanten?
Mensen met prikkelbare darmen kunnen zich zorgen maken over hun toch al geïrriteerde darmen, die belast zouden kunnen worden door de alkaloïden in tomaten. Er blijkt echter geen bewijs te zijn dat tomaten de symptomen van prikkelbare darmen zouden kunnen verergeren. Dat is prettig om te weten als je gek bent op een typisch tomatengerecht, zoals tomatensoep met balletjes (of de Spaanse koude variant gazpacho!).
Mensen met auto-immuunziekten, zoals reuma, kunnen de angst hebben dat nachtschadeplanten hun darmen belasten en daarmee ontstekingen kunnen verergeren. Ook hiervoor is geen bewijs gevonden. Merk je dat je toch last hebt na het eten van tomaten, overleg dan met je arts.
Bronnen
Collins, E.J. et al. (2022). Tomatoes: An extensive review of the associated health impacts of tomatoes and factors that can affect their cultivation. Biology (Basel), 11(2), 239.
Tsitsimpikou, C., et al. (2014). Dietary supplementation with tomato-juice in patients with metabolic syndrome: A suggestion to alleviate detrimental clinical factors. Food and Chemical Toxicology, 74, 9-13.
